TƯ TƯỞNG CỦA HỒ CHÍ MINH VỀ GIÁO DỤC LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ

NHẬT MINH

Giáo dục lý luận chính trị là vấn đề quan trọng và cần thiết trong mọi giai
đoạn lịch sử và có ý nghĩa đặc biệt đối với thế hệ trẻ trong thời đại mới. Việc giáo
dục lý luận chính trị đối với đoàn viên, sinh viên nói riêng và thế hệ trẻ nói chung
là một vấn đề cần được quan tâm, chú trọng một cách thường xuyên, liên tục. Sinh
thời, chủ tịch Hồ Chí Minh luôn thể hiện sự quan tâm rất mực và đặt vấn đề này lên
vị trí hàng đầu trong sự nghiệp cách mạng.


1. Về vai trò
Công tác giáo dục lý luận chính trị là một bộ phận của công tác tư tưởng, có
một vai trò rất quan trọng trong việc hình thành, phát triển và hoàn thiện đường lối
chính trị, đảm bảo cho sự lãnh đạo của Đảng đối với toàn xã hội; đồng thời, thông
qua công tác này mà chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà
nước thấm sâu vào quần chúng, góp phần nâng cao nhận thức chính trị cho đoàn
viên, thanh niên. Nói về vai trò của công tác giáo dục lý luận chính trị, chủ tịch Hồ
Chí Minh nêu rõ: “Không có lý luận chính trị thì chí khí kém cương quyết, không
trông xa thấy rộng, trong lúc đấu tranh dễ lạc phương hướng, kết quả là “mù chính
trị”, thậm chí hủ hóa, xa rời cách mạng”.
2. Về mục đích
Mục đích của công tác giáo dục lý luận chính trị là truyền bá hệ tư tưởng của
giai cấp công nhân, đó là chủ nghĩa Mác-Lênin, đường lối chính sách của Đảng và
Nhà nước tới đoàn viên, thanh niên. Chủ nghĩa Mác-Lênin giúp chúng ta xác định
rõ mục tiêu cách mạng, con đường và phương hướng đúng đắn nhất để Đảng và
nhân dân ta đạt tới mục tiêu cách mạng đã đề ra. Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng:
“Chủ nghĩa Mác-Lênin soi phương hướng, đường lối cho chúng ta đi. Có phương
hướng đúng thì việc làm mới đúng”.
Giáo dục lý luận chính trị không chỉ là truyền bá chủ nghĩa Mác -Lênin, mà còn
phải tuyên truyền đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước ta, bởi vì đường lối
chính sách của Đảng và Nhà nước là sự vận dụng sáng tạo của chủ nghĩa Mác-Lênin
vào điều kiện và hoàn cảnh cụ thể của nước ta trong mỗi giai đoạn cách mạng.
Người nói: “Có nắm vững đường lối cách mạng mới thấy rõ phương hướng tiến lên

của cách mạng, mới hiểu rõ mình phải làm gì và đi theo hướng nào để thực hiện
mục đích của Đảng trong giai đoạn cách mạng”.
3. Về nội dung
Nội dung giáo dục lý luận chính trị rất rộng, bao gồm những nguyên lý của
chủ nghĩa Mác- Lênin, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước, kinh nghiệm
của các nước, lý tưởng và đạo đức cách mạng, văn hóa và khoa học kỹ thuật,…
Hình thức giáo dục lý luận theo các lớp học tập trung, tại chức, các lớp bồi dưỡng
ngắn hạn, những đợt sinh hoạt chính trị, báo cáo thời sự, chuyên đề… Đặ trưng
của giáo dục lý luận chính trị là phương pháp giảng dạy và học tập theo hệ thống
chương trình nhất định, theo đối tượng và thời gian giáo dục cụ thể. Chủ tịch Hồ
Chí Minh nhấn mạnh:
Thứ nhất, học để sửa chữa tư tưởng: Hăng hái theo cách mạng, điều đó rất
hay. Nhưng tư tưởng chưa thật đúng là tư tưởng cách mạng thì cần phải học tập để
sửa chữa cho đúng. Tư tưởng đúng thì hành động mới đúng.
Thứ hai, học để tu dưỡng đạo đức cách mạng: Có đạo đức cách mạng thì mới
hy sinh, tận tụy với cách mạng, mới lãnh đạo được quần chúng đưa cách mạng đến
thắng lợi hoàn toàn.
Thứ ba, học để tin tưởng: Tin tưởng vào đoàn thể, tin tưởng vào nhân dân,
tin tưởng vào tương lai của dân tộc, tin tưởng vào tương lai của cách mạng. Có tin
tưởng thì lúc ra thực hành mới vững chắc, hang hái, lúc gặp khó khăn mới kiên
quyết hy sinh.
Thứ tư, Học để hành: “Học với hành phải đi đôi. Học mà không hành thì vô
ích, hành mà không học thì hành không trôi chảy”.
Trong nội dung giáo dục lý luận chính trị, Chủ tịch Hồ Chí Minh còn lưu ý
là phải chú trọng các mặt: đạo đức và lý tưởng cách mạng, văn hóa, khoa học, kỹ
thuật; đồng thời phải học hỏi kinh nghiệm của nhân dân, phải tổng kết kinh nghiệm
của phong trào quần chúng để phát triển nhanh lý luận.
Một điều đáng chú ý nhất trong nội dung giáo dục đạo đức cách mạng mà
Người căn dặn là: “Nhân dân ta từ lâu đã sống với nhau có tình có nghĩa. Từ khi có
Đảng ta lãnh đạo và giáo dục, tình nghĩa ấy càng sâu đẹp hơn, trở thành người đồng
bào, đồng chí tình nghĩa năm châu bốn biển. Hiểu chủ nghĩa Mác-Lênin là phải
sống với nhau có tình nghĩa”.
4. Phương pháp

Về phương pháp giáo dục lý luận chính trị, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã cho
chúng ta những chỉ dẫn quý báu:

Về “dạy”, Người chỉ rõ: “Phải thiết thực, chu đáo; dạy lý luận, dạy công tác,
dạy văn hóa, dạy chuyên môn, dạy từ dưới lên, dạy từ dễ đến khó, từ thấp đến cao;
chuẩn bị tài liệu cho tốt, cho sát đối tượng, chú ý lấy dẫn chứng thực tế, tổ chức
kiểm tra chu đáo, tránh tham nhiều, mở lớp lung tung, mở lớp quá đông, đặc biệt là
chú ý cải tạo tư tưởng…
Về “học”, Người cũng chỉ rõ: “Học ở trường, học ở sách vở, học lẫn nhau,
học nhân dân, tự học là chính; học phải tự nguyện tự giác, phải tích cực, khiêm tốn,
thật thà, mạnh dạn thảo luận, mạnh dạn phê bình và tự phê bình, đặc biệt chú trọng
trau dồi phẩm chất đạo đức cách mạng; tránh tự cao và tự đại, tự phụ, tự mãn, lười
nhác.”
Theo Người, giáo dục lý luận Mác-Lênin không phải giáo điều theo câu chữ,
mà phải nắm vững những nội dung cơ bản, phương pháp, tinh thần cách mạng và
khoa học của học thuyết Mác-Lênin, tiếp thu và kết hợp được tinh hoa văn hóa
dân tộc và văn hóa nhân loại; cũng không phải kinh nghiệm của các nước đem áp
dụng một cách máy móc, mà phải học hỏi để phân tích giải quyết những vấn đề cụ
thể của cách mạng nước ta. Trong phương pháp giáo dục lý luận chính trị, Người
còn yêu cầu phải luôn tuân thủ nghiêm ngặt phương châm lý luận gắn liền với thực
tiễn: “Thực tiễn không có lý luận hướng dẫn thì thành thực tiễn mù quáng. Lý luận
không liên hệ với thực tiễn là lý luận suông”. Có thể nói, cái tạo nên sức mạnh, chất
lượng và hiệu quả công tác giáo dục chính trị, theo Người, là lý luận gắn liền với
thực tiễn. Điều đó đã thôi thúc thế hệ trẻ hôm nay cần thường xuyên chú trọng học
tập ,nâng cao nhận thức lý luận chính trị và tu dưỡng phẩm chất, đạo đức cách mạng
để góp phần đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong thời đại mới.